Kary za tzw. puste faktury należą do jednych z najsurowszych. Mowa tu zarówno o odpowiedzialności wystawców takich dokumentów, jak i ich nabywców, wprowadzających je do ewidencji księgowej. W przypadku tzw. „zbrodni VAT-owskiej” odpowiedzialność karna jest porównywalna z morderstwem. Krajowa Administracja Skarbowa wraz z Prokuraturą i bardzo często CBA bardzo wnikliwie podchodzą do wszystkich prowadzonych w tym zakresie postępowań. Państwo angażuje bardzo duże środki w walkę z pustymi fakturami, ponieważ chodzi tu o ochronę interesu fiskalnego. Nierzadko chodzi wszak o faktury wystawiane na wielomilionowe kwoty.
Czym są puste faktury?
Pod pojęciem „pustej faktury” rozumiemy fakturę, która poświadcza nieprawdę co do okoliczności faktycznych, mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym. Innymi słowy chodzi o fakturę, która przykładowo dokumentuje sprzedaż lub świadczenie usług, które nigdy nie miały miejsca. Można oczywiście postawić pytanie, jaki jest sens takiego działania, skoro wystawca jest zobowiązany do zapłaty podatków od wystawionej faktury. Chodzi o to, że co do zasady wystawcą jest podmiot, który nigdy nie prowadził żadnej działalności (najczęściej spółka z o.o.) i nie posiada żadnego majątku, tak więc nie będzie w stanie pokryć żadnych należności podatkowych. Dla nabywcy pustej faktury, jej wprowadzenie do dokumentacji księgowej daje natomiast „korzyść” w postaci obniżenia podstawy opodatkowania.
Kupowanie pustych faktur kosztowych
Z doniesień medialnych często można usłyszeć o tzn. hurtowniach faktur. Są to podmioty, których jedyną „działalnością” była sprzedaż kosztów. „Usługi” te były oferowane często w formie elektronicznej, np. poprzez wysyłanie wiadomości e-mail do zakupionych list mailingowych. Innym kanałem sprzedaży były spotkania biznesowe, na których okazywało się, że ktoś potencjalnie zainteresowany współpracą mógłby też pomóc za niewielką opłatą w zakupie faktur kosztowych. Przedsiębiorcy, często nieświadomi konsekwencji posługiwania się pustymi fakturami, kupowali takie dokumenty, aby obniżyć sobie podstawę opodatkowania. Aktualnie, w dobie plików JPK, wykrycie nieprawidłowości nie nastręcza jednak organom podatkowym większych trudności i tu właśnie zaczynają się problemy.
Odpowiedzialność karna za zakup pustych faktur
Odpowiedzialność karną za zakup pustych faktur rozważać trzeba zarówno z perspektywy kodeksu karnego, jak i kodeksu karnego skarbowego. W tym pierwszym wypadku w grę będzie wchodziła w szczególności odpowiedzialność na podstawie art. 271a k.k., który penalizuje wystawianie, jak i używanie pustych faktur. Aby w grę wchodziła odpowiedzialność karna na podstawie tego przepisu, suma należności wskazanych na fakturze/fakturach musi przekraczać 200.000 zł (w typie kwalifikowanym – 5.000.000 zł). Jeśli suma faktur jest niższa, przestępstwo będzie ścigane na podstawie art. 271 k.k., przewidującego odpowiedzialność za fałszerstwo intelektualne (jeśli chodzi o wystawiającego) oraz na podstawie art. 273 k.k., jeśli chodzi o nabywcę pustych faktur. Jeśli wartość będzie z kolei większa niż 10.000.000 zł, czyn podpadać będzie pod tym kwalifikowany z art. 277a k.k.
Na gruncie kodeksu karnego skarbowego wprowadzenie pustych faktur do dokumentacji księgowej będzie przeważnie kwalifikowane jako oszustwo podatkowe przewidziane w art. 56 k.k.s. Przepis ten dotyczy podania organowi podatkowemu nieprawdziwych danych i tym samym narażenie na uszczuplenie podatku. Najczęściej sprawcy zarzucany będzie jednocześnie czyn z artykułu 62 § 2 k.k.s., dotyczący posługiwania się nierzetelną fakturą.
Puste faktury a czynny żal
W kontekście odpowiedzialności karnej za zakup pustych faktur należy pamiętać, że istnieją możliwości nadzwyczajnego złagodzenia kary a nawet odstąpienia od jej wymierzenia. Mianowicie sąd może na wniosek prokuratora nadzwyczajnie złagodzić karę, gdy sprawca zawiadomił o przestępstwie organy ścigania i ujawnił wszystkie istotne okoliczności, zanim organy te powzięły o tym informację. Dodatkowo, jeżeli korzyść majątkowa osiągnięta z popełnionego przestępstwa została naprawiona w całości lub w znacznej części, wówczas sąd na wniosek prokuratora będzie mógł nawet odstąpić od wymierzenia kary.
Kara za kupno pustych faktur
W przypadku posługiwania się karą pustą fakturą na podstawie art. 271a k.k. sprawcy grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Jeżeli kwota należności na fakturach przekracza 5.000.000 zł albo z popełnienia przestępstwa uczynił sobie źródło stałego dochodu, wówczas dolna granica kary pozbawienia wolności będzie wynosić 3 lata. W przypadku tzw. wypadku mniejszej wagi, kara nie przekroczy natomiast 3 lat pozbawienia wolności. Jeżeli łączna należność z faktur nie przekracza 200.000 zł (a wiec w grę wchodzi kwalifikacja z art. 273 k.k.) wówczas sprawca podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Tzw. zbrodnią VAT-owską będzie natomiast wystawienia lub wykorzystanie faktur o łącznej wartości przekraczającej 10.000.000 zł. Wówczas kara pozbawienia wolności będzie nie mniejsza niż 5 lat, a może wynieść nawet 25 lat.
Dodatkowo, oprócz kar na podstawie kodeksu karnego, wymierzona będzie także kara za przestępstwa karnoskarbowe (tzw. idealny zbieg przestępstw). Do wykonania zostanie jednak skierowana tylko najsurowsza kara.
Puste faktury Pomoc prawna
Odpowiedzialność karna za puste faktury jest bardzo poważna. Przepisy są skomplikowane a dodatkowo również praktyka ich stosowania jest różna. Niezbędne jest zatem skorzystanie z pomocy adwokata, który posiada doświadczenie w prowadzeniu tego typu spraw, aby przygotować odpowiednią strategię postepowania.
Adwokat Sprawy Karne dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
ul. Rynek Dębnicki 6/3a
30-319 Kraków
+ 12 3072126
kancelaria@karh.pl
