Przynależność do Unii Europejskiej pociąga za sobą szereg obowiązków ale również przynosi wiele korzyści. Jedną z nich jest możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w nowych, nieznanych kodeksowi spółek handlowych formach.
Spółka Europejska, Spółdzielnia Europejska, inne formy działalności
Oczywiście, dalej najpopularniejszymi formami prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz jednoosobowa działalność gospodarcza, jednakże coraz większa popularność zyskują również inne formy takie jak Spółka Europejska, Spółdzielnia Europejska czy też Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych. Największą zaletą tych form jest ich ponadnarodowy charakter dzięki czemu mogą być one wykorzystywane w przedsięwzięciach dotyczących terenu więcej niż jednego państwa. Zdecydowanie spośród ponadnarodowych form prawnych to spółka europejska cieszy się największą popularnością w Polsce oraz w całej Unii Europejskiej. Warto wskazać, że na dzień 31 marca 2017 roku, w Europie zarejestrowanych było 2827.
Spółka Europejska (Societas Europaea)
Pierwszy, najpopularniejszy rodzaj ponadkrajowej formy prowadzenia działalności gospodarczej jest Spółka Europejska (Societas Europaea). Została ona uregulowana w rozporządzeniu Rady (WE) nr 2157/2001 z dnia 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej (Dz.Urz. WE L 294 z 10.11.2001) oraz w ustawie z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (Dz.U. 2005 r. Nr 62, Poz. 550). Przy czym rozporządzenie reguluje najważniejsze kwestie dotyczące powstania, formy, rejestracji, kapitału, sprawozdawczości, likwidacji i ogłoszenie upadłości. Ustawa reguluje zaś kwestie dotyczące rejestracji spółki europejskiej w Polsce. Ustawa stanowi implementację dyrektywy Rady 2001/86/WE z dnia 8 października 2001 r. uzupełniająca statut spółki europejskiej w odniesieniu do zaangażowania pracowników 2 (Dz.Urz. WE L 294 z 10.11.2001).
Powstanie spółki europejskiej
Jeśli chodzi o powstanie spółki europejskiej to zostały uregulowane cztery sposoby na jej powstanie.
Pierwszy z nich to powstanie spółki europejskiej przez połączenie się spółek akcyjnych. Łączenie się spółek akcyjnych może polegać na przejęciu jednej spółki przez drugą spółkę lub wspólne zawiązanie nowej spółki pod warunkiem, że przynajmniej dwie z nich mają siedziby w rożnych państwach członkowskich.
Drugim sposobem na powstanie spółki europejskiej jest utworzenie spółki holdingowej przez przynajmniej dwie spółki akcyjne lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z których co najmniej dwie podlegają prawu różnych państw członkowskich UE lub od co najmniej 2 lat posiadają spółkę zależną podlegającą prawu innego państwa członkowskiego lub oddział w innym państwie członkowskim. W ten sposób powstaje ponadnarodowa grupa kapitałowa, na której szczycie znajduje się spółka europejska. W przeciwieństwie do połączenia spółek w wyniku procesu założycielskiego spółki nie tracą osobowości prawnej lecz nadal funkcjonują jako spółki zależne od spółki europejskiej, która jest właścicielem większości akcji w tych spółkach.
Trzeci sposób to utworzenie spółki zależnej. Spółkę zależną, inaczej nazywaną spółką córką, mogą utworzyć spółki osobowe, spółki kapitałowe oraz inne osoby prawne, zarówno prawa prywatnego jak i publicznego, jak również sama spółka europejska, z których co najmniej dwie podlegają prawu różnych państw członkowskich UE lub od co najmniej 2 lat posiadają spółkę zależną, podlegającą prawu innego państwa członkowskiego lub oddział w innym państwie członkowskim. Utworzenie zależnej spółki europejskiej w drodze subskrypcji jej akcji wymaga przygotowania planu przekształcenia, który jest następnie ujawniany i badany przez biegłych, oraz musi zostać zatwierdzony przez radę nadzorczą. Ostatni ze sposobów to przekształcenie spółki akcyjnej w spółkę europejską.
Spółka Europejska – zasady działania
Jeśli chodzi o najważniejsze, główne zasady dotyczące bytu spółki europejskiej to trzeba podkreślić, że jest to spółka akcyjna i że posiada ona osobowość prawną. Minimalna wysokość kapitału zakładowego to 120.000 tysięcy złotych. Kapitał ten dzieli się na akcje, przy czym akcjonariusze nie odpowiadają za sumę wyższą niż subskrybowana. Spółka europejska jest uznawana za spółkę akcyjna, która podlega prawu państwa członkowskiego, w którym ma swoją statutową siedzibę. Spółka europejska może bowiem posiadać siedzibę statutową oraz siedzibę rzeczywistą – co więcej, musza one znajdować się w tym samym państwie członkowskim. Siedziba może być dowolnie przenoszona (oczywiście w obrębie Unii Europejskiej) przy czym przeniesienie to nie skutkuje likwidacją spółki. Jest to jedna z cech świadczących o ponadnarodowym charakterze Spółki.
Statut Spółki Europejskiej
Głównym i najważniejszym dokumentem regulującym strukturę wewnętrzną Spółki Europejskiej jest jej statut. Obowiązkowo sporządzany jest on w formie aktu notarialnego i powinien zawierać takie elementy jak nazwa, siedziba, przedmiot działalności spółki, czas na jaki spółka została utworzona, wysokość kapitału zakładowego wyrażoną w euro, liczbę i wartość nominalną akcji, firmy założycieli oraz osoby wchodzące w skład organów spółki. Spółkę europejską rejestruje się w sposób analogiczny do innych spółek krajowych. Jej powstanie ogłasza się natomiast w unijnym Dzienniku Urzędowym.
Spółka europejska jest rejestrowana w Państwie członkowskim, w którym ma ona swoją statutową siedzibę. Aby możliwe było odróżnienie jej od innych bytów prawnych, przed firmą lub po firmie konieczne jest dodanie skrótu “SE”.
To co w zdecydowany sposób odróżnia spółkę europejską od innych, znanych polskiemu porządkowi prawnemu bytów prawnych to sposób zarządzania. Zarówno polska ustawa jak i rozporządzenie powołujące do życia spółkę europejską regulują dwa modele zarządzania w spółce.
Pierwszy z nich to model dualistyczny, w którym funkcje zarządcze i nadzorcze ulegają rozbiciu na dwa organy – zarząd i radę nadzorczą.
Drugi z systemów, nieznany polskiemu porządkowi prawnemu to system monistyczny, w którym rada administrująca pełni zarówno funkcje zarządcze jak i nadzorcze. Niezależnie od przyjętego modelu, w spółce funkcjonuje zgromadzenie akcjonariuszy jako organ właścicielski spółki. Kadencja wszystkich członków organu, niezależnie od wybranego systemu wynosi maksymalnie 6 lat.
Organy zarządzające
W sytuacji, gdy w spółce funkcjonuje system dualistyczny to organ zarządzający prowadzi sprawy Spółki Europejskiej na własną odpowiedzialność. Członek lub członkowie organu zarządzającego są powoływani i odwoływani z funkcji przez organ nadzorczy. Organ nadzorczy sprawuje nadzór nad prowadzeniem spraw Spółki Europejskiej przez organ zarządzający. Organ ten nie jest uprawniony do samodzielnego prowadzenia spraw Spółki Europejskiej. Członkowie organu nadzorczego powoływani są przez walne zgromadzenie. Funkcjonuje również zasada niepołączalności czyli osoba nie może pełnić funkcji zarówno w organie nadzorczym jak i w organie zarządzającym. Organ zarządzający zawiadamia organ nadzorczy przynajmniej raz na trzy miesiące, o prowadzeniu spraw spółki europejskiej i przewidywanego rozwoju działalności spółki europejskiej.
W sytuacji, gdy w spółce funkcjonuje monistyczny system zarządzania organ administracyjny prowadzi sprawy SE. Państwo Członkowskie może przewidzieć, że jeden lub wielu przedstawicieli prowadzi bieżące sprawy związane z zarządzaniem na własną odpowiedzialność, na tych samych warunkach, jakie są przewidziane w spółkach akcyjnych, mających statutową siedzibę na terenie danego Państwa Członkowskiego. Organ administracyjny zbiera się w terminach ustanowionych w Statucie. Jednakże zbiera się przynajmniej raz na trzy miesiące, aby postęp i przewidywany rozwój działalności SE. Organ administracyjny wybiera spośród siebie przewodniczącego.
Jak wskazano powyżej, w spółce funkcjonuje również organ właścicielski. Jego prawa i obowiązki zostały w szczegółowy sposób uregulowane w przepisach rozporządzenia.
W odniesieniu do rozwiązania, likwidacji, niewypłacalności, wstrzymania płatności i podobnych procedur, SE podlega przepisom prawa, które miałyby zastosowanie do spółek akcyjnych, które powstały zgodnie z prawem Państwa Członkowskiego, w którym mieści się siedziba SE.
Spółka europejska – nie taka straszna!
Jak wskazano powyżej, spółka europejska jest ciekawą instytucją prawną. Z całą pewnością osoby, które rozważają podjęcie ponadnarodowej działalności gospodarczej powinny rozważyć tą formę prawną. Przypomina ona spółkę akcyjną jednakże w zdecydowany sposób różni się od niej – chociażby poprzez możliwość wprowadzenia monistycznego systemu zarządzania.
Artykuł powstał przy współpracy z kancelarią FabrykaKreaktywna.com – specjalizującej się w skupie i sprzedaży spółek.
https://fabrykakreatywna.com/
Skomplikowane to wszystko